Wywiad: dyrektor artystyczny Ong Keng Sen
Ong Keng Sen to znana marka nie tylko w teatrze i społeczności artystycznej, ale także wszędzie w Singapurze i na całym świecie. Zrewolucjonizował sposób praktyki teatralnej w Singapurze, napędzając ją międzynarodowymi ścieżkami.
Obecnie jest na urlopie od stanowiska dyrektora artystycznego Theatreworks, podczas gdy jest dyrektorem festiwalu podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuki w Singapurze. Jako członek zarządu Theatreworks przemawia Keng Sen Art Republik szczerze o sztuce i scenie teatralnej w Singapurze i jej miejscu w sztuce międzynarodowej.
Co sądzisz o singapurskiej scenie artystycznej i teatralnej?
Wydaje mi się, że wiele instytucji, festiwali i miejsc, w których się organizuje, gettoizuje się, patrząc tylko na Singapur, Azję Południowo-Wschodnią i Azję. To jest bez sensu jak dla mnie. Nie można myśleć o Azji bez spojrzenia na Amerykę, Europę i inne części świata. Na przykład na to, co dzieje się w Tokio, ma tak samo duży wpływ to, co dzieje się z ISIS, a także to, co dzieje się w Europie lub Nowym Jorku wraz ze wzrostem populizmu i konserwatyzmu na całym świecie. Dla mnie te części świata nie działają tylko jako region. Regiony są ze sobą połączone; musimy zobaczyć je w szerszym kontekście. Dlatego uważam, że taki sposób postrzegania, który musimy zaprogramować w Azji Południowo-Wschodniej lub sztuce azjatyckiej, jest bardzo błędnym sposobem myślenia - zahamowałeś wizje Azji, jeśli nie uważasz Azji lub Azji Południowo-Wschodniej za część świata.
Lear Dreaming, opracowany i wyreżyserowany przez Ong Keng Sena, w czerwcu 2015 roku koncertował w Teatrze de la Ville w Paryżu. (Zdjęcie: Albert K.S. Lim)
Wiele z tych miejsc w Azji również nie jest odizolowanych i związanych ze światem, tak jak Indonezja przygotowuje się obecnie do ważnego festiwalu w Belgii w 2017 roku. W rzeczywistości stają się sobą, gdy odnoszą się do świata. Dostaję komentarze od amerykańskich i europejskich artystów, że „Singapur nas nie interesuje, interesują się tylko artystami z Azji i Azji Południowo-Wschodniej”. Na co muszę odpowiedzieć, że tak naprawdę nie jest to prawdą.
Nasi pisarze teatralni często nie piszą o rzeczach, które są spokrewnione poza Singapurem. Na przykład nikt nie pisze o Syrii. Nikt nie pisze o migracji w Europie ani poszukiwaniu domu. Nasze tematy tutaj są bardzo, bardzo małe - patrzą na wściekłość, tego rodzaju problem!
Ale pytania te dotyczą także Singapuru, na przykład imigracji.
Tak, ale nasi pisarze i artyści nie patrzą na tego rodzaju uniwersalność. Próbuję powiedzieć, że singapurscy artyści być może patrzą na zagranicznych pracowników w Singapurze w bardzo lokalny sposób. Jednak nie chodzi tylko o zagranicznych pracowników w Singapurze, ale także o migrację na świecie. Migracja jest obecnie tematem światowym, a ten rodzaj uniwersalności nie jest zbyt rozpowszechniony w teatrze i sztuce w Singapurze. Wydaje mi się, że jesteśmy zamknięci, raczej wyspiarscy, patrząc tylko na kwestie singapurskie i często tylko w kontekście singapurskim.
Dlaczego tak myślisz? Czy to dlatego, że nie czytają wystarczająco dużo, nie podróżują wystarczająco dużo lub są zbyt wygodne w swojej małej bańce? A może myślisz, że muszą wędrować do lokalnej publiczności?
Wydaje mi się, że nasze światopoglądy nie są zbyt duże, gdy jesteśmy w Singapurze. Weźmy na przykład SG50 - to złoty jubileusz Singapuru. Ale co te 50. urodziny oznaczają na całym świecie? Czy chodzi o postkolonializm? Czy chodzi o zmianę myślenia o peryferiach i centrum? Pomysł świętowania urodzin może być drobny w szerszym tego słowa znaczeniu. Czuję, że musimy połączyć nasze rozmowy ze światem, a nie tylko to, co się tutaj dzieje.
Zdjęcia z Lear Dreaming (zdjęcie: Albert K.S. Lim)
Czy widziałeś „Singapur: Inside Out”? („Singapur: Inside Out” to inicjatywa SG50 mająca na celu poszerzenie postrzegania Singapuru przez społeczność międzynarodową poprzez różnorodną prezentację naszych dzieł twórczych.)
Nie. Nie było mnie. Jak było?
Nie miałem pojęcia, jaka była główna koncepcja. Wiem, że starali się udostępnić ją publiczności, ale czułem, że sposób, w jaki umieścili sztukę, muzykę i performance, osłabił ją.
W Singapurze często się odwraca. Zbyt duża troska o formę. Ale gdzie jest treść? Dla mnie chcę wiedzieć, co to jest treść, a nie tylko czy formularz jest publicznie dostępny. Jest podobny do tego, co słyszałem wiele razy o filmach w Singapurze. „Wielu filmowców ma tutaj techniki tworzenia filmu, ale nie mają żadnych historii do opowiedzenia.” Wielu naszych filmowców stosuje techniki z Hollywood, aby stworzyć błyszczący produkt. Wyzwaniem, przed którym stoją singapurscy artyści i singapurska publiczność (ponieważ są bezpośrednio spokrewnieni), jest to, że produkt wygląda dobrze, nawet dobrze. Ale kiedy zaglądasz do środka, nie ma treści. Nie widziałem „Singapuru: Inside Out”, ale biorę to ze szczyptą soli. „Singapore: Inside Out” to zasadniczo zaktualizowana wersja Singapore Tourism Board (STB) sprzedaży Singapuru. To ich praca. Wcześniej STB reklamowało chińską operę lub taniec malajski, a teraz mają bardziej wyrafinowany sposób sprzedaży Singapuru. Ale w zasadzie jest to sprzedaż. Nie pojadę tam, oczekując zbyt dużej ilości treści artystycznych. Mogę to znaleźć, ale idę tam, nie oczekując tego.
To, co mówiłeś wcześniej o czymś dobrze wyglądającym na zewnątrz, ale kiedy wbijesz dziurę, nie ma nic w środku, co w zasadzie jest symbolem Singapuru. Na zewnątrz jest fantazyjne, ale gdzie jest mięso i dusza?
Coraz więcej osób singapurskich wyprowadza się lub ucieka. Widać to w ostatnim sporze z Koh Jee Leong, singapurskim poetą, który nie chce finansowania National Arts Council. Został wymieniony w FT jako jeden z najlepszych poetów do obejrzenia. Odsunął się.
Singapur jest tak skonfigurowany, że jest przeznaczony dla osób, które chcą mieć strefę komfortu, strefę wygody, w której zarabiasz dużo pieniędzy, a następnie odchodzisz i wydajesz te pieniądze, ciesząc się na wakacjach w okolicy świat. Dlatego jest przeznaczony dla grupy ludzi. Ale jest wielu ludzi, którzy mają coś do powiedzenia, którzy odeszli, ponieważ istnieje niewielka zgodność z tym, czego tutaj doświadczają. Następnie zadaję sobie to całe pytanie o „rezygnujących” i „pozostających” (przypis autora: jest to odniesienie do przemówienia z okazji Dnia Narodowego przez byłego premiera Goha Choka Tonga w 2002 r., Kiedy nazwał osoby, które wyemigrowały z Singapuru, jako „poddający się” i ci, którzy zostali w Singapurze jako „pozostający”). Być może pozostali to ludzie, którzy zostają tutaj, którzy chcą określonego stylu życia, a nie bardzo zaangażowanego stylu życia. Ponieważ jeśli chcesz się zaangażować, natkniesz się na granice, w których podlegasz regulacji, i nie możesz powiedzieć tego, co chcesz powiedzieć, więc ludzie, którzy chcą to powiedzieć, odejdą. Ale to oni mają jakość i pożądają jakości. Pozostali ci pozostali, którzy już przestali angażować się w życie społeczno-polityczne.
Zdjęcia z Lear Dreaming (zdjęcie: Albert K.S. Lim)
Czy uważasz, że to opóźnia dyskurs?
Myślę, że w grupie osób jest dyskurs. Próbuję teraz wyjść poza obecnych pracowników branży artystycznej w Singapurze. W naszej branży jest wiele pracowitych osób. Ale kiedy rozmawiam z młodszym pokoleniem, martwię się, że coraz więcej młodych ludzi chce odejść. Niektórzy chcą wyjechać na studia za granicę i wypróbować je przez kilka lat. To jest pierwszy krok. Kiedy ktoś uczy się za granicą, rozwija sposób myślenia o tym, co może zrobić i z łatwością mówi w Melbourne, Nowym Jorku lub Berlinie, że nie można tego zrobić w Singapurze. W perspektywie długoterminowej pozostaną ludzie, którzy być może - to okropny sposób ujęcia - dość mierny. Dlatego kwestionuję to myślenie, że jeśli ci się nie podoba, to wyjdź. Wtedy pójdą najlepsi ludzie; oprócz zaangażowanych osób, które ciężko tu pracują, ale ta grupa jest bardzo mała. Próbuję więc spojrzeć na większą masę.
Jak zwiększyłbyś tę podstawową grupę?
Uważam, że polityka, którą teraz tworzymy, jest bardzo ważna. Aby naprawdę stworzyć ogólną atmosferę kreatywności, musimy myśleć na dużą skalę. Musimy tworzyć kreatywne osoby. Chciałbym, aby Singapur stał się magnesem dla talentów, a osoby są przyciągane do Singapuru z powodu jego otwartej, żywej atmosfery.
Jak na ironię, wierzę, że teraz stajemy się coraz bardziej konserwatywni.
Bardzo interesujące było zaproszenie do składania wniosków o fiński pawilon na Biennale Sztuki w Wenecji 2017. Rozumieją, że logika wykluczenia i zapomnienia jest częścią polityki tworzenia tożsamości narodowej. Rozumieją, że tożsamość narodowa opiera się na zapomnieniu i wykluczeniu. Utworzona tożsamość narodowa nie jest natychmiast pozytywna. Jest to wybrana preferencyjna tożsamość, która nie zawsze jest sprawiedliwa i tolerancyjna.
Na tym polega różnica między historią fińską a singapurską - Singapur tak bardzo boi się alternatywnych historii, które nie są historią opublikowaną. Historia Finlandii szuka alternatyw jako swego rodzaju różnorodności. W Singapurze bardzo świadomie powiedziano ci, że nie powinieneś tworzyć alternatywnych historii w roku SG50. Oznacza to, że istnieje obawa, że generujesz różne sposoby myślenia, indywidualne sposoby myślenia. To bardzo realne ograniczenie. Nie będziecie mieć dynamizmu na przyszłość, w którym będzie pchanie i przyciąganie pomiędzy różnymi rzeczywistościami i różnymi punktami widzenia.
Performance wciąż z Gejszy. Pomysł i reżyseria: Ong Keng Sen. (zdjęcie: Kar-Wai Wesley Loh)
Jak zatem Theatreworks przygląda się tym alternatywnym historiom w swoich produkcjach?
Wydaje mi się, że scena tutaj jest bardzo zdominowana przez instytucje. Jeśli spojrzymy na Life Power List 2015 ST, wielu prowadzi festiwal lub muzeum. Wszystkie są narodowymi dużymi pieniędzmi. Bardzo mało indywidualnych głosów, bardzo niewielu indywidualnych artystów, bardzo niewielu indywidualnych przedsiębiorców. Myślę, że prowadzi to do pytania: „co może zrobić niezależność?” W głównym nurcie singapurskiego myślenia niezależne osoby mogą być zbyt małe, aby zainteresować społeczeństwo (z dużym P). Ale wiemy, że istnieje wiele opinii publicznej i powinniśmy zacząć patrzeć na różnorodne niezależne głosy jako agentów zmian.
Uważam, że powinniśmy wspierać to, co wytwarza niezależna energia w Singapurze. Mam międzynarodowych przyjaciół, którzy pytają mnie, dlaczego artyści w Singapurze obawiają się utraty funduszy państwowych? A dlaczego państwo lub rząd powinny być zaangażowane? Niestety, w rzeczywistości w Singapurze panuje przekonanie, że nie można nic zrobić bez rządu, jest tak scentralizowany. Widzisz to, kiedy idziesz na sponsoring. Sponsorzy korporacyjni skupiają się na tobie tylko wtedy, gdy rząd powiedział, że w tym roku skupimy się na sztuce. Poparcie rządu jest ważne nawet dla prywatnych sponsorów korporacyjnych.
Tak więc, aby odpowiedzieć na twoje pytanie - to, co możemy zrobić jako niezależne firmy, to dostrzec talent i dać tym talentom przestrzeń. Dzięki tej przestrzeni talenty będą rzeczywiście pielęgnowane. Ale bardzo często te talenty odchodzą po pewnym czasie. Mieliśmy Choy Ka Fai tutaj w Theatreworks, który był artystą stowarzyszonym; po studiach pozostał za granicą. Uważam, że ludzie wybiorą kraje, w których jakość życia jest wysoka. Jakość życia obejmuje dynamiczną ekspresję, zdolność do wyrażania siebie bez lęku, a nie tylko kwestię posiadania samochodu i domu. Wiele osób w Nowym Jorku nie stać na samochód i dom, ale nadal tam mieszkają, bardzo spełnione. Ogólnie rzecz biorąc, singapurscy pozostali mają pewien sposób myślenia. Jako osoby, które są zobowiązane do zrobienia czegoś tutaj, staramy się obejść krawędzie i otworzyć przestrzeń.
Performance wciąż z Gejszy. Pomysł i reżyseria: Ong Keng Sen. (zdjęcie: Kar-Wai Wesley Loh)
Ile lat ma Theatreworks? Właśnie świętował swój kamień milowy rocznicy.
Prace teatralne rozpoczęły się w 1985 roku. Mamy więc 30 lat. Firma ewoluowała przez lata. Zaczęliśmy jako repertuarowy model firmy, prekursor Wild Rice. Ale potem bardzo się od tego oddaliliśmy. W 1990 roku rozpoczęliśmy jedno z najwcześniejszych Writers Laboratory, w którym zachęcaliśmy do pisania w Singapurze poprzez aktywne publiczne czytania zwane raportami laboratoryjnymi. Opłacalibyśmy praktyków za rozwijanie sztuk. Zainwestowalibyśmy w profesjonalnych aktorów przygotowujących się do tych odczytów, a następnie połączymy trwające prace z publicznością, która wyraziła opinię. To przekształciło sztuki w bardzo rzeczywisty sposób. Przeprowadziliśmy wiele wymian w regionie z Filipinami, Indonezją i Malezją. A potem staliśmy się bardziej międzynarodowi. Stworzyliśmy wiele laboratoriów artystów w Myanmarze, Kambodży i Wietnamie, dzięki czemu staliśmy się coraz bardziej międzynarodowi. Nie zaprosiliśmy tylko artystów z tego kraju lub regionu, ale zaprosiliśmy artystów z całego świata do współpracy z powracającymi diasporami z Wietnamu, z Kambodżą po wojnie domowej, z Myanmarem po dyktaturze wojskowej. Zawsze mówimy, że jesteśmy międzynarodową firmą z siedzibą w Singapurze. Jest to postawa międzynarodowa, ale mamy tu swoje biuro i nasze korzenie. I to stało się podejściem. Theatreworks rozwinęło się z bycia dramaturgią grającą cztery sztuki rocznie dla abonentów. Dzięki naszej przestrzeni 72-13 otworzyliśmy ją na kreatywne rezydencje. Nie jesteśmy miejscem - jesteśmy przestrzenią, domem, sercem, w którym zachęcamy młodych ludzi i młodych artystów do zrobienia czegoś tutaj.
Jak to powiedziałeś - dostrzeganie talentu i zapewnianie przestrzeni.
Zaczęliśmy ewoluować w tym kierunku, rozwijając młodych reżyserów teatralnych i zdaliśmy sobie sprawę, że to nie wystarczy, ponieważ nasze podejście jest interdyscyplinarne. Zaczęliśmy więc rezydencje z artystami wizualnymi, tancerzami itp., A liczba ta stale rosła.
A co myślisz o rozwoju sztuki w Singapurze? Jak oceniasz rozwój sztuki i teatru w ciągu ostatnich 30 lat?
Myślę, że istnieje naturalna ewolucja ekosystemu. Nie masz zdrowego systemu, jeśli nie masz sukcesji i nikt nie pracuje nad kolejnym pokoleniem. W rzeczywistości ważniejsze jest, aby zostawili nam wytyczenie własnych trajektorii. Nie ma ekosystemu, jeśli nie rozwiniesz języka dyskursu z widownią lub nie rozwiniesz w nim poczucia własności. Dla nas w wieku 72-13 lat nie narzekamy na fakt, że publiczność jest niewielka, jeśli wszyscy są indywidualnie zaangażowani i głęboko zaangażowani. To dla nas ważniejsze. W Theatreworks nie interesujemy się turystyczną widownią, publicznością, która po prostu przychodzi i odchodzi. Chcemy, aby nasi odbiorcy byli w ciągłym dialogu, aby mogli również powiedzieć, co im się podoba, czego nie lubią i dlaczego im się nie podoba. Tak więc dla mnie rozwija się ekosystem między przepływem sztuki od artysty do publiczności a powrotem od publiczności do artysty. Ekosystem to cykl zaangażowania. Nie chodzi o to, że publiczność patrzy z kąta i nie angażuje się.
Performance wciąż z Gejszy. Pomysł i reżyseria: Ong Keng Sen. (zdjęcie: Kar-Wai Wesley Loh)
Niedawno złożyłeś kontrowersyjne oświadczenie.
Który? Mówię tak wiele kontrowersyjnych rzeczy.
Ten o sztuce w Singapurze posuwa się dwa kroki do przodu, a następnie trzy kroki do tyłu.
Tak, a następnie ktoś poprawił moją matematykę, dlatego nie zatrzymujemy się, zasadniczo cofamy się!
Czy naprawdę cofamy się i ekosystem się regresuje? Czy to dotyczy także teatru czy sztuki?
Wydaje mi się, że kiedy produkujemy coś w Singapurze, naprawdę musimy przyjrzeć się głównej treści. Ponieważ dużo się dzieje - jest marketing, strategie i polityka. Musisz mieć jakość - to jest w samym puddingu - jaki jest ten film, jaka jest ta książka, jak wygląda produkcja teatralna. Ale gdzie jest treść? Jak powiedziałem, chciałbym ogólnie podnieść poprzeczkę, a nie w jednym artyście lub kilku firmach.
Nie wierzę w marketing per se. Nie wierzę na przykład, że musimy udać się na festiwal dla pisarzy i usłyszeć ciekawe anegdoty, odtwarzać muzykę. Dla mnie interesuje mnie treść książki. Nie interesuje mnie, co pisarz myśli o książce. To PR, marketing, strategia. Pisarz mówi już przez swoją książkę. To nie jest kwestia tego, jak prezentuje się publiczności. Istnieje zasadnicza różnica między podstawową treścią dzieła a jego marketingiem.
Myślę, że bardzo często się to myli w Singapurze. W tym sensie, że wszyscy idą ra-ra-ra, to świetna rzecz. Więc idziesz sam i pytasz, co się tutaj dzieje? Jest tyle nagromadzeń, zbyt wiele inwestycji w szum marketingowy.
Singapur naprawdę sam się aerografuje. Ale oczywiście w temacie teatru i sztuki jest to bardzo trudny kontekst. Są artyści, którzy chcą wyjść poza grupę podstawową. Powiedziałbym jednak, że władze zezwalają tylko na niektóre rozszerzenia. Gdybyś rozwijał się pod względem prowokującego myślenia, byłbyś zastawiony kostkami palców. Jeśli to tylko rozrywka, zachęcamy Cię. Istnieje wiele dotacji, które pomogą ci bawić. Widać drenaż mózgów, ponieważ talent trafia do miejsc, w których są wolni. Talent nie pozostanie tam, gdzie jest kontrolowany. Talenty wiedzą, że mają talent. Wiedzą, że mogą jechać w dowolne miejsce na świecie. A jeśli Singapur nadal będzie bardzo kontrolowany, talent się wydostanie.
Kredyty Story
Tekst przez Amelia Abdullahsani
Ten artykuł został pierwotnie opublikowany w Art Republik
